Nhà thơ Trần Quốc Minh (Kỳ 1): Mẹ là ngọn gió của con suốt đời
Yên Khương thực hiện
Cách đây gần một năm, khi tiếp xúc với tác giả bài thơ Ở nhà máy gà – nhà thơ Vân Long (TT&VH số 19/11/ 2008), ông hỏi tôi có biết tác giả bài thơ Mẹ in trong SGK không? Tôi ậm ờ, nhà thơ Vân Long giới thiệu luôn: Bài thơ Mẹ in trong SGK văn học là của một tác giả giàu nghị lực. Dù không thể đi lại bình thường như bạn bè, nhưng chú ấy vẫn có thể thi đỗ đại học, làm công việc nghiên cứu văn học mà mình yêu thích, không chịu thua kém bạn bè cùng lứa… Đó là nhà thơ Trần Quốc Minh, quê Hải Phòng…”.
Các tác phẩm chính đã xuất bản của nhà thơ Trần Quốc Minh: Thành phố con tàu (1974), Trồng nụ trồng hoa (1986), Tôi chỉ mong (1995), Bắc cầu(2000), Tuần hoàn của đất (2003), Gió thổi từ biển(2006). |
Nhà thơ Trần Quốc Minh bắt đầu làm thơ từ năm 1962, chủ yếu là những bài ca dao, vần vè… Đến năm 1965 hạnh phúc đến với ông là được gặp nhà thơ Vân Long. “Anh Vân Long coi tôi như em. Anh đèo tôi đi khắp thành phố Hải Phòng, khuyến khích, động viên tôi. Chính sự quan tâm, tình cảm của anh Vân Long dành cho đã là một phần rất lớn để tôi tự tin bước vào nghiệp văn chương khi mới 19 tuổi. Tôi đã gánh chịu và tự vượt để vào Đại học. Và đó cũng như là “tiêu chí” của đời tôi vậy. Cả cuộc đời tôi là triền miên những vất vả, đắng cay, tủi nhục. Tôi mong sống như một người bình thường lấy văn chương làm điểm tựa! “Vịn câu thơ mà đứng dậy!” (Phùng Quán)”
Bài thơ cho nhiều thế hệ
Nhà thơ Trần Quốc Minh cho biết: Bài thơ Mẹ ra đời trong một hoàn cảnh rất kỳ lạ: Ngày 16/4/ 1972 giặc Mỹ đánh phá ác liệt TP. Hải Phòng. Tôi theo gia đình em gái – bác sĩ Trần Thị Hồng sơ tán sang bệnh viện An Hải. Tôi nhớ rất rõ khi đó cô Hồng mới sinh cháu Nguyễn Đức Thiện (nay đã là doanh nhân thành đạt). Đêm ấy trời nóng. Còi báo động, bom nổ rung trời. Cháu Thiện khóc ngằn ngặt. Cô Hồng thương con, mắc võng vào hai thân cây, dùng chân đạp võng, tay quạt cho con. Cô quạt đến khi hai mẹ con thiếp đi thì cũng là lúc câu thơ đầu tiên hình thành trong đầu tôi: Lặng rồi cả tiếng con ve – Con ve cũng mệt vì hè nắng oi… Sáng ra, cô sang bệnh viện, tôi ở nhà cùng bố cháu Thiện. Tôi viết rất nhanh bài thơ Ngọn gió của con, sau này in SGK Tiếng Việt Lớp 2 – tập 1 tôi đổi lại đầu đề là Mẹ.
MẸ
Lặng rồi cả tiếng con ve (Trần Quốc Minh – 1972) |
Có một đêm tôi nhận điện thoại, đầu dây bên kia là tiếng trẻ con bi bô – chính là con của cháu Nguyễn Đức Thiện, cháu nội của em gái tôi. Nó nói: “Ông Minh ơi! Mẹ Thủy cháu bảo bài Mẹ cháu đang học thuộc lòng ông viết cho bố Thiện cháu phải không?” Tôi vừa trả lời cháu mà nước mắt giàn giụa “Đúng đấy cháu Nhân ạ!”. Giọng bé con vui sướng: “Mai cháu ra khoe với các bạn trong lớp cháu. Cháu chào ông và chúc ông ngủ ngon”.
Đêm ấy những ngày gian khổ và tươi đẹp lại ùa về trong tôi. Con trai tôi năm nay 30 tuổi, là thủy thủ tàu viễn dương rồi nhưng vẫn thuộc làu làu bài thơ của bố sáng tác từ năm nảo năm nào. Con dâu tôi là một kỹ sư điện tử, ngày 12/10/2009 về làm dâu, câu đầu tiên con dâu tôi hỏi bố chồng, tức là tôi ấy mà, “Bố viết bài thơ Mẹ ạ?”.Hỏi có hạnh phúc nào hơn?
Bài thơ Mẹ viết về mẹ nhưng nhân vật người mẹ trong bài thơ lại không phải là mẹ của nhà thơ Trần Quốc Minh mà là… em gái của nhà thơ, cô Trần Thị Hồng. Nhưng với nhà thơ, điều đó dường như không quan trọng, vì ông quan niệm rằng; “Các bà mẹ Việt Nam đều có đức hy sinh giống nhau. Tôi tự hào vì mẹ tôi – người đã sinh ra tôi và nuôi dạy tôi nên người. Tôi rất quý mến hai bà chị, ba cô em gái, vợ tôi, con dâu tôi; đấy là những người mẹ đã và sẽ là ngọn gió của con suốt đời! Tình yêu thương của người mẹ với con là nền tảng của mọi thứ tình cảm thiêng liêng có được trên đời. Ai được mẹ yêu thương chắc chắn người đó sẽ NÊN NGƯỜI”.