Bài thơ “Chị Tôi” là của một cựu sinh viên trường đại học Xây dựng sáng tác. Sau năm 1980, bài thơ này được nhạc sĩ Trần Tiến sử dụng để viết thành ca khúc nổi tiếng về số phận của những người thôn nữ.
“Chị Tôi” là một tặng phẩm mà Trần Tiến đã gửi tặng người dân làng cổ Trường Yên (Hoa Lư – Ninh Bình), nơi có địa danh Cầu Đông nổi tiếng.
Chàng kỹ sư được minh oan
Theo các cụ cao niên trong làng Yên Thành, nhân vật tôi – tức tác giả bài thơ là con trai út trong gia đình có 2 con gái, một con trai. Ông sinh năm 1947, bố mất sớm, mẹ ông bị ốm liệt đến năm ông 20 tuổi thì mất. Người chị cả của ông sinh năm 1940, chị còn lại sinh năm 1945. Theo phong tục cũ thì con gái phải tang cha mẹ 3 năm, đó là lý do khiến người chị cả lỡ bước khi “người đàn ông” trong bài hát không đủ kiên nhẫn để chờ đợi nữa. Người đàn ông này cũng không rõ lai lịch ngoài việc về xây chiếc cầu nối bờ sông.
Sau khi chị cả mất, người em trai theo học đại học xây dựng và thường lui về sống cùng gia đình người chị thứ 2 lúc này cũng đã xa giá theo chồng. Vì thế mà những lần trở về cố hương của anh thường mang nhiều cảm xúc khi tất cả chỉ là những kỷ niệm và hồi ức bên nấm mồ người chị.
Tác phẩm thơ của người kỹ sư xây dựng này trở lên nổi tiếng khi nó được đăng tải và nhạc sĩ Trần Tiến đã sử dụng để sáng tác ra bài hát “Chị Tôi”. Bài hát mang đậm triết lý nhân sinh sâu sắc về thân phận của người con gái khi mà xã hội còn trọng nam khinh nữ, không thể quyết định được số phận của mình.
Bài thơ Chị Tôi
Năm chị mười tám đẹp nhất làng Bao người dạm hỏi rước kiệu sang Nhưng mà chị bảo: “còn chưa lớn, Chẳng dám làm dâu, sợ bẽ bàng”
Anh ở đô thành mới về đây Công trình thủy lợi chuẩn bị xây Ngày kia bất chợt vô tình thấy Chị cười duyên dáng – anh đắm say
Mùa Thu năm ấy mưa nhiều quá Công trình tạm hoãn lại ít hôm Anh đi thăm hỏi quanh làng xóm Nhìn thấy cô nàng dưới hoàng hôn
Hôm ấy chiều mưa, nhuộm tím buồn Anh về thơ thẩn, nhớ chị luôn Đêm ngồi ôm đàn nghêu ngao hát Có người con gái ngẩn ngơ hồn
Rồi trong một buổi sáng bình minh Anh liều gặp chị để tỏ tình E thẹn gật đầu, chị đồng ý Mặt trời rạng rỡ mỉm cười xinh
Mấy bận thu rồi mà chưa thấy Anh về thưa mẹ chuyện trầu cau Ai hỏi chị đều bênh anh ấy Chắc đợi xây xong mấy nhịp cầu
Công trình hoàn thiện đã từ lâu Anh về ra mắt mẹ nàng dâu Mẹ anh mỉm cười, ưng chị lắm Chỉ đợi tới ngày họ bên nhau
Rồi lại công trình, lại đi xa Chẳng được mấy khi về thăm nhà Thời gian cho chị ngày thưa thớt Chị ngóng mỏi mòn trong thiết tha
Một buổi chiều ấy – chiều mùa đông Hẹn ước chị buông, chị lấy chồng Lá thư chị viết cho người cũ Dòng chữ lem hồng giọt tình vong
Anh trở về đây lúc chiều hôm Chị gái ngày xưa đã không còn Mộ chị nằm đó giờ xanh cỏ Hôm ấy chiều mưa nhuộm tím buồn
Anh ghé nhà Chị, gặp đứa em Nó kể chuyện xưa lệ ướt mèm “Năm đó nước về đây lớn quá Chị không chạy kịp bởi trời đêm”
Mới nói vài câu đã vỡ òa “Chị dặn rằng anh đang ở xa Chuyện này sẽ khiến anh buồn lắm Đành dối anh, chị theo người ta”
Anh đứng lặng yên giữa hoàng hôn Cũng buổi chiều mưa ướt mất hồn Khóc người con gái năm mười tám Anh về thơ thẩn nhớ chị luôn
Anh có buồn không? Có buồn không? Anh có buồn không? Có buồn không? Người ta quên rồi Người ta bỏ Bỏ con đò nhỏ Bỏ dòng sông Anh có buồn không? Có buồn không?
Bài hát Chị Tôi – Trần Tiến
Bài hát “Chị Tôi” được nhạc sĩ Trần Tiến viết dựa trên bài thơ cùng tên phía trên, dưới đây là nhạc phẩm do chính nhạc sĩ thể hiện:
Tìm hiểu thêm về nhạc sĩ Trần Tiến:
Trần Tiến – gã “du côn ca” và trái tim rực lửa
– phebinhvanhoc.com.vn
